توضیحات:
تحقیق باموضوع گنبد سلطانيه
56صفحه قالب ورد قابل ویرایش
بخشی ازمتن:
ايجاد گنبد: گنبد عظيم و باشكوه سلطانيه در زمان سلطان محمد خدابنده بين سالهاي 713-703 هجري قمري بنيان نهاده شد . ظاهراً هنگامي كه اولجايتو (سلطان محمد خدابنده) ،امر به احداث آرامگاه كرد هنوز يكي از مذاهب اسلام را به عنوان مذهب رسمي انتخاب ننموده بود. در حدود سال 709 هجري زماني كه كارِ ساختمان گنبد رو به اتمام بود سفري به عراق نمود و تربت پاك حضرت علي (ع) و امام حسين (ع) را در نجف و كربلا زيارت كرد . بنا به قولي بر اثر تشويق و ترغيب علما و روحانيان بزرگ شيعه كه در آن زمان در دستگاه حكومتي صاحب منزلتي بودند، اولجايتو مذهب شيعه را به عنوان مذهب رسمي پذيرفت. به دنبال قبول مذهب تشيع، اولجايتو تصميم گرفت كه آرامگاه خود را به ائمة اطهار اختصاص دهد. به اين منظور قصد انتقال اجساد مطهر آنان را به سلطانيه داشت تا به رونق تجاري و اهميت مذهب و پايتخت جديد التأسيس خود بيافزايد. لذا دستور داد تا تزيينات داخلي بنا را كه تا آن روز انجام نگرفته بود، طوري بپردازند كه در آن شعاير مذهب تشيع به خوبي مورد استفاده قرار گيرد .به همين جهت بود كه كلمة «علي» به طور مكرر با كاشي در متن آجر نوشته شد ،اما انتقال اجساد ائمه با مخالفت شديد روحانيان شيعه در نجف و كربلا مواجه شد .
گويند، وقتي مردم نجف و كربلا از تسليم جسد امامان خودداري كردند، ساختمان سلطانيه دوباره به هدف پيشين خود يعني آرامگاه اولجايتو اختصاص يافت . بدين منظور تزيين كلية قسمت‌هاي داخلي بنا تجديد و تغيير داده شد .
طرح بناي اين گنبد كه از بناهايي مانند مقبره اسماعيل ساماني و مقبره سلطان سنجر در مرو الهام گرفته، به عنوان سرمشق و مدل در بناهاي ديگر، در ايران يا خارج ايران مورد استفاده قرار گرفته است، مانند و تاج محل در هند،
معمار گنبد سلطانيه شخصي به نام سيدعلي شاه بود.درميان ابنيه آنكه از همه مهمتر و در عصر ايلخاني در عالم شهرتي به سزا داشته و هنوز نيز قسمت مهمي از آن به رياست گنبد سلطانيه يعني مقبره سلطان محمد اولجايتوست وآن ايلخان به شرحي كه سابقا گفتيم آنراخود در حيات خويش در صحن بناي شهر سلطانيه كه از 705-713 طول كشيد ساخته است. اين گنبد كه در داخل باروي سلطانيه بنائي است مثمن يعني هشت گوش كه طول هر ضلع آن به هشتاد گز بالغ مي شده وگنبدي كه بر روي ان بوده 120گز ارتفاع داشته است در اطراف بناي مزبور پنجره هاي آهنيني ساخته بودند كه يكي از انها داراي 30 ارش ارتفاع داشته است و 115 ارش عرض بوده مقبره اولجايتو, سه در بسيار عالي منقور داشته كه آنها را با ظرافت تمام بخطوط ونقوش زيبا مزين كرده بوده اند. داخل وخارج گنبد اولجايتو از كاشيهاي كبود بسيار شفاف کار شده بودند . بلندي اين بناي هشت ضلعي منتظم قريب 50 متر و بدنه اصلي گنبد و تمامي ساختمان با آجر ساخته شده كه روي آن با كاشي فيروزه‌اي، لاجوردي و آبي تزيين شده است. گنبد از بيرون، يكپارچه ازكاشي فيروزه‌اي پوشيده شده و در قاعده آن يك نوار پهن مزين به خط كوفي، تماس رنگ روشن فيروزه‌اي را با آبي پررنگ لاجوردي، مقرنس‌ها متعادل مي‌كند. اين گنبد را طوري ساخته‌اند كه بدون ساختن ابنيه متصل و مجاور به آن با ابتكارات هوشمندانه فشارهاي جنبي گنبد را به جانب زمين منحرف كرده‌اند. در هشت گوشه يعني محل تقاطع اضلاع بدنه ساختمان مناره هايي به ارتفاع 5/3 متر تعبيه شده كه فشار وارده گنبد را عموداً خنثي نمايد.
گنبد سلطانيه يكي از بزرگترين گنبدهاي آجري تاريخي جهان است كه از آن به عنوان شگفتي معماري دوره ايلخاني ياد مي‌كنند. اين بناي تاريخي كه بيش از 700 سال قدمت دارد به لحاظ تزيينات آجركاري و كاشيكاري جزء منحصر به فردترين آثار دوره اسلامي است.
داخل گنبد را با كاشيهاي كوچك ، موزائيك كاري كرده وبا گچ كاري آراسته اند.
از ويژگيهاي ديگر گنبد اين است كه زير سازي گنبد بنام «يزدي بندي » معروف است واز نامش پيداست كه از كجا آمده است. شلنج كه مربع زير گنبد را تبديل به دايره مي كند يا نوع گنبدي كه روي سلطانيه زده شده « چيله » خاص يزد است . خود گنبد چيله وفن گنبد سازي دو پوسته ي پيوسته است. ( گنبد هائي كه به شكل سبد ساخته ميشود بسيار مقاوم است ومثل كاسه اي وارونه ميتواند روي پاي خودش بايستد )
در چهار طرف گنبد چند بناي معروف بود كه مهمتر از همه «دارالسياده – دارالضيافه و دارالشفاء ودارالادويه» بود.
فهرست برخی ازمطالب:
گنبد سلطانيه
معماری گنبد سلطانيه
پلكانها
ايوانها
تاثير معماري گنبد سلطانيه در گنبد سانتاماريادلفيوره
سابقه تاريخي احداث گنبد به استناد كتيبه ها
تاريخ حبيب السير
هفت اقليم
| 1_1583300428_38335_7162_1194.zip2.53 MB |
