توضیحات:
تحقیق باموضوع معماري پُلها در شهرهاي مختلف
130صفحه قالب ورد قابل ویرایش
بخشی ازمتن:
در ارتباط با شهرهائي كه با رودخانه همراه بوده اند و نقش رودخانه عامل مهمي در حيات آنها داشته است پل مطرح مي شود.اصفهان شهري در كنار رودخانه ي زاينده رود به همراه موقعيت خاص خويش در منطقه پر عبور از قديم تا كنون در ارتباط با رودخانه نقش مهمي را در جهت سازه هاي مختلط با پل داشته است.
يهوديه و جي دو شهر در منطقه اصفهان امروزي به وسيله پل شهرستان به بخش جنوبي رودخانه زاينده رود مرتبط مي شوند.
پل شهرستان داراي چندين اهميت در منطقه به حساب مي آيد در درجه اول تنها راه ارتباطي با بخش جنوبي رودخانه و در درجه بعدي به عنوان مركز كنترل در جهت ورود و خروج اجناس باجگيري شناسائي افرادي كه به منطقه وارد و خارج مي شود.
گفته ميشود كه پلي نيز در قبل از صفويه در منطقه اصفهان ساخته مي شود و اين پل در جاي فعلي پل خواجو قرار داشته است و با طرح اندازي جديد توسط شاه عباس براي شهر اصفهان در جهت تقويت شبكه ارتباطي خويش كه بر مبناي چهار باغ قرار داشته اين پل مسدود مي گردد كه بعدها پل خواجو طراحي مي شود.
البته بايستي توجه داشت كه هنوز پل خواجو در اين زمان طرح نبود و پل عباس آباد پلي كه در اين قسمت قرار داشته مورد توجه بوده است.
بستن پل خواجو به عنوان راه ارتباطي در جهت برگردان شبكه اقتصادي از جهت شرق به غرب بوده است وبعدا” كه قدرت حكومتي صفوي در اصفهان پاي محكم مي كند شاه عباس با ساختن پل خواجو در اين مكان شبكه سازي كالبدي اصفهان را كامل مي سازد.
عاملي ديگري نيز در ساختن پلها در اين شهر مورد توجه بوده و آن بناي اين پلها به صورتي متفاوت از ديگر پلها در كشور. اين عمل به صورت خاصي جامع عمل به خود پوشانيده است.
الف ـ نماي پلها شباهت به كاروانسرا در دوران صفويه دارد و مخصوصا” با توجه به قسمت شاه نشين پل و بر جهان ابتدا و انتهاي اين شباهت بيشتر مي گردد.البته اين شباهت را شايد بايستي در جهت ارتباطات بين شهري مطرح ميگردد و پل همين موقعيت را در دو قسمت رودخانه ايفا مي كند.
ب ـ حجم پلها شبيه به حجم پلهاي اروپايي قرون رنسانس است(فلورانس ـ ونيز) كه در ارتباط با مردم ساخته ميشوند ـ فرم غرفه هائي به عنوان فروش تفريح چايخانه ها و غيره كه پلهاي دوران صفويه نيز شايد در اين جهت تقليد شده باشند ولي به علت موقعيت سوق الجيشي كه پيدا ميكند شاه عباس را از اين تفكر منصرف ميسازد.
اين دو عامل (الف و ب ) با منظر شهري ارتباط خاص بر قرار مي سازند مجموعه بيشه ها ـ رودخانه و بالاخره عمارتي ميان آب حتي در اين مسئله كاربدان جاي مي رسد و مسئله ارتباطي پل در مرحله دوم قرار مي گيرد. دو پل الله ورديخان و خواجو از نظر فني ساختمان نيز در حدي مطرح مي شوند كه صرف نظر از عامل عبوري به عنوان پل مطرح كننده مسئله تقسيم آب تفريح و بالاخره داد و ستد مردم قرار مي گيرند.بخش تقسيم آب پل خواجو شايد با جراٌت بتوان به عنوان يك شاهكار فني ساختماني مطرح ساخت كه امروزه با پيچيدگي فراواني در كيلومتري به چند دورتر صورت مي گيرد. عامل تقسيم آب به همراه ماديها( جويهاي تقسيم به اراضي آب ) در سطح منطقه جز طرحهاي مهندسي و طرح انداز صفوي شيخ بهائي دانست در جمع سازه هاي كالبدي شهر اصفهان به خوبي قدرت حكومتي مشاهده مي گردد كه اين قدرت با سياست خاص برنامه ريزي شهري و با شناخت بر عوامل اقتصادي مردم كه همه چيز را تابع خويش مي كند چگونه قدمت و استحكام خويش را در جامعه اي پايدار ساخته و حتي بعد از انقراض قدرت حكومتي به عنوان استثنا ٌ در تاريخ اين شهر با تمام آن خصوصيات با جزئي تغييرات قدرتهاي حكومتي ديگر باقي و بر جا مي ماند.
مراحل اهميت رودخانه به همراه پلهايش به صورت زير مي توان عنوان كرد:
الف ـ يهوديه قلعه تبرك جي به همراه پل شهرستان پل مارنان.
ب ـ مسجد جامع ميدان كهنه، قلعه تبرك پل شهرستان،پل مارنان.
ج ـ مسجد جامع ميدان نقش جهان، چهار باغ، پل الله ورديخان.
د ـ مسجد جامع ميدان نقش جهان،چهارباغ. پل الله ورديخان،پل مارنان، پل خواجو.
چهار باغ براي شاه عباس در طرح جديد شهري كه عنوان مي كرد اهميت زيادي داشت و در اين جهت بود كه مي خواست اولاٌ قدمت و كشش شاهرگ اقتصادي بازار را از طرف شرق به غرب برگردانيده شود. دوما” با تضعيف اين عامل اقتصادي عامل بعدي يعني پل شهرستان ضعيف مي شد و در نتيجه ديگر آن كنترل هائي كه گذشت مفهومي براي آن پل پيدا نمي كرد و پل الله ورديخان در انتهاي چهار باغ اهميت مي يافت. در جهت تقويت پل الله ورديخان شاه عباس حتي به ايجاد منطقه اي ارمني نشين در زير رودخانة زاينده رود در بخش جنوبي غربي مي كند و عبور و مرور ارامنه از پل الله ورديخان باعثي بر رونق اين پل و شبكه چهارباغ مي گردد.اساس شبكه بندي سازه اصفهان صفوي بر روي بازار از مسجد جامع ميدان نقش جهان خيابان چهارباغ و رودخانه زاينده رود قرار دارد.پل خواجو اهميت خاصي در اين زمان داشته و با ساختن قصري خصوصي در ابتداي آن (قصر ميرزا عليخان ) در واقع عبور و مرور از روي اين پل بسته مي شود.
طرح جامع شهر صفوي اصفهان با در نظر گرفتن عامل آب بعنوان عصاره حيات جامع مطرح شده و با توجه به اين تمام فرمهاي شهري انجام ميگيرند .
طراحي براثر ماديها طراحي كه منشع از سرچشمه اصلي بوم يعني زاينده رود ميگردد . طراحي بر اساس خيابانهاي جديد مانند چهارباغ و چهارباغ صدر كه مجددا” براساس عامل اقتصادي كه بعد ازعامل كشاورزي مرحله قبل بعنوان تجارت زندگي روزمره به همراه بازا رو عبور از پلهائي كه از رودخانه ي زاينده رود مي گذرند و بالاخره خود رود خانه اي زاينده رود با انجام تقسيمات حياتي آب در كننده هائي چون پل خواجو و تفريگاههاي چون پل الله ورديخان مطرح ميشود .
موقعيت امروزي سازه كالبدي شهر اصفهان چيست ؟ چندين پل مجموعهاي مختلف و اهميتها ... پلهاي امروز بر روي زاينده رود كه نقشي در حيات اصفهان بازي ميكنند عبارتند از:
الف ـ پل خواجو
ب ـ پل الله ورديخان
ج ـ پل آذر
د ـ پل فلزي
ه ـ پل وحيد
و ـ پل بزرگمهر
پلهاي آذر ، فلزي ، وحيد با توجه به ابعادشان بايستي جوابگوئي مهمي در حيات اصفهان داشته باشند بخصوص با ممنوعيت كاميون و اتوبوس از پلهاي خواجو و الله ورديخان اما مي بينيم كه چه بي حساب اين سه پل اخير برروي زاينده رود زده شده اند و شايد فقط در مرحله اي پل وحيد بتواند جوابگوي صحيح نياز به شهر بشود .
پل الله روديخان درست در محور مقابل چهارباغ مركز حياتي شهر صفوي اصفهان مطرح ميشود و از طرف ديگر پل خواجو نيز در همين موقعيت را با چهار باغ صدر بازي مي كند در صورتيكه پل آذر مطلقا” درچنين وضعي قرار ندارد و پل فلزي تقريبا به علت كور بودن يكطرفه بودن خيابان منتظري در مقابل خيابان حكيم نظامي عملكرد صحيح خود را ندارد و تنها شايد منهاي پل وحيد با تكميل شبكه اتوبان كمربندي اصفهان در جهت ارتباط با خيابانهاي خيام و وحيد و شريان ارتباطي بين شمال و جنوب كشور از طريق جاده تهران و جاده شيراز و ذوب آهن و شهر كرد مفهومي واقع به خود گيرد .
فهرست برخی ازمطالب:
پل سازي تا عهد هخامنشي.. 25
پل سازي در عهد آشوريها 25
پل سازي در زمان اورارتوها 29
پل سازي در عهد مادها 30
پل سازي در عهد هخامنشيان. 30
پل سازي در عهد اشكانيان. 42
در اوايل عهد هخامنشيان مسير راهها تقريبا" به همان منوال دوره هخامنشيان و سلوكيان بود و تغيير چنداني در آن صورت نگرفت . اما در اواسط اين عصر ، با قدرت يافتن اشكانيان و توسعه يافتن دامنه حكومت آنان به سوي شرق ، ايران در مسير راههاي بازرگاني جهان متمدن آن روز يعني چين و رم قرار گرفت . ابراز علاقه پادشاهان اشكاني به روابط مستقيم بين كشورهاي بزرگ ديگر با اعزام سفرا و نمايندگان به آن كشورها تلاش در توسعه روابط تجاري بازرگاني را نشان مي داد . 42
پيشرفت روابط كشورها باعث ايجاد راههاي جديد با امكانات جديد تر گرديد و در وضع جاده ها و نظم و امنيت راهها و احداث پلها اهتمام فراوان به خرج داده شد . در اين دوره علاوه بر جاده ابريشم كه از چين شروع شده و از طريق كاشغر ، سمرفند و مرو و بلخ و شمال ايران به آسياي صغير و روم منتهي مي گشته ، راه هاي ديگري نيز مراكز ايالات و ساير بلاد محروسه را نيز به هم مي پيوسته است . 42
مشكل به نظر مي رسد كه وجود اين راه ها و احداث آنها كه رودهاي زيادي را قطع مي كرده بدون وجود پل امكان پذير باشد ولي متاسفانه با وجود اين راهها ، آثاري مربوط به آن مانند كاروانسرا و پل تا به حال كشف نشده ولي محتمل است در زمان ساسانيان كه از راه هاي قبلي سود مي جسته اند ، از پايه هاي پلهاي زمان اشكاني استفاده كرده و پل هاي جديدي را حتي الامكان بر آن استوار ساخته باشند . 42
پل سازي در عهد ساسانيان. 43
پل سازي در دوران اسلامي.. 50
پل سازي در قرن چهارم. 55
پل سازي در عصر غزنويان. 58
از اين دوره چند سد و پل مخروبه باقي مانده كه گوياي تحرك معماري در پل سازي و سد. 58
(( در سال 422 قمري سيلي عظيم شهر غزنه را فرا گرفت و بسياري از بناهاي شهد از جمله تعدادي بازار و كاروانسرا را نابود ساخت و متعاقب آن سلطان مسعود دستور ساختن پلي بر روي رودخانه را مي دهد .)) 59
پل سازي در دوره سلجوقيان. 60
پل سازي در دوره ايلخانيان. 63
پل سازي در دوره تيموريان. 64
پل سازي در عصر صفوي.. 65
سي و سه پل.. 66
پل خاجوا 67
اين راه از اصفهان به نايين و از آنجا به سوي جنوب به يزد و كرمان مي رفته است / در اين مسير نيز آثار پلهاي ويراني ديده مي شود كه از آن ميان مي توان به پل نيستانك اشاره كرد . 74
پل سازي در دوره افشاريه. 78
پل سازي در دوره زنديه. 79
پل سازي در دوره قاجاريه. 79
معماري پلها 82
6-آهن و سرب... 114
آسيب پذيري پلها 115
پل شاه عباسي محمد آباد _ قزوين.. 121
موقعيت : 37 كيلومتري جنوب قزوين، ده كيلومتري.. 121
پل دلاك – قم.. 122
موقعيت : در مسير راه قديمي تهران _ قم در نزديكي.. 122
پل هشت چشمه_ سرخ ده ساوه. 122
موقعيت : شمال غربي روستاي سرخ ده، صد متري پل.. 122
پل دودهك _دليجان.. 123
پل لوشان - لوشان.. 124
موقيعت:شهر لوشان 28 كيلومتري جنوب شهر رودبار. 124
پل انبوه _ رودبار. 124
پل لاله دشت - كوچصفهان.. 125
موقعيت : شهر كوچصفهان، خيابان طالقاني بر روي نهر. 125
پل خشتي _ لنگرود. 125
موقعيت : شهر لنگرود در 50 متري ميدان انقلاب، بر. 125
پل فرح أباد_ ساري... 126
موقعيت : نزديك شهرك فرح أباد( خزر شهر فعلي) واقع در. 126
پل آجي چاي _ تبريز. 127
.موقعيت : شمال غربي شهر تبريز_ در مسير خيابان خلبان. 127
نوع پلان: 16 چشمها پايه ها با آب برهاي نيم دايره و مثلثي.. 127
موقعيت : در شمال غربي شهر تبريز، بر روي تلخه رود. 127
با قوري چاي. 127
پل ابراهيم آباد - اردبيل.. 128
موقعيت : در محله اي به همين نام، خيابان پاسداران بر. 128
پل ورسك - فيروز كوه. 129
موقعيت : بين كوههاي فيروز كوه، و نزديك روستاي.. 129
4_1583299058_38331_7162_1015.zip0.09 MB |